"Sura üflendiği zaman, o gün, aralarındaki soy yakınlığı fayda vermez ve birbirlerine de birşey soramazlar." (Mü'minun 23/101)
Âhirette akrabalık bağlarının işe yaramaması, oradaki adaletin mutlaklığını ve kusursuzluğunu, insanların birbirlerine soru soramaması da âhirette verilecek hesabın dehşetini göstermektedir.
Bu dünyada en kuvvetli bağ aile ve akraba bağıdır. Özellikle kavmiyetçiliğin ileri gittiği Arap yarımadasında bu daha da ileri düzeydeydi. Bu ayet ve haşrin dehşetini anlatan diğer ayetleri bir arada değerlendirdiğimizde bu dünyadaki en kuvvetli bağlılıklar bile fayda vermeyecektir. Kimse kimseyi soramayacaktır. Bu âyeti açıklayan şu âyetler de buna delil olmaktadir. "Kulakları sağır eden o ses geldiğinde, işte o gün kişi kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar. O gün, herkesin kendine yetip artacak bir derdi vardır" (Abese 80/33-37).
Bu âyetler bize orada Allah için olmayan akrabalık bağlarının işe yaramayacağının ve herkesin kendi derdi ile meşgul olacağının sahnesini anlatmakta, iyiye çağıran ve kötüden caydıran bir öğüt vermektedir.
Peki mü'minlerin arasında akrabalık bağlan devam edecek midir?
Cennete girmeğe, Özellikle 'Adn cennetlerine gidenler için, akrabalık bağları işleyecektir (Ra'd 13/23; Yâsîn 36/55-56; İnşikâk 84/9). 'Adn cennetine girenlere, iyi oldukları takdirde babalarını, eşlerini ve çocuklarını Yüce Allah verecektir. Bundan anlıyoruz ki, cennetlikler arasında ameller değerlendirildikten sonra bağlar devam edecektir. Bu dünyada ilâhî vahy ve peygambere düşmanlıkta birleşenlerin, öteki âlemde tüm bağları kopacaktır. Burada, yanlış zemin üzerinde kurulan birlikteliğin orada hiç faydası olmayacaktır.
"Onlar, birbirlerini de arayıp sormayacaktır." Bu dünyada kötülüğün, inkârın etrafında toplanıp can dostluğu yapanların öteki âlemde birbirlerini soramamaları, gerçekten derin caydırıcı bir mesaj taşımaktadır.
Mahşer öylesine bir yerdir ki, suçlular, kâfirler ve inkârda dostluk kuranlar: "Birbirlerine gösterirler. Suçlu kimse, o günün azabından kurtulmak için oğullarını, karısını, kardeşini, kendisini barındırmış olan soyunu ve yeryüzünde bulunan herkesi feda ederek kendisini kurtarmak ister" (Me'âric 70/11-14). Değil birbirinin durumunu sormak, bütün değerlerini vermeyi bile aklına getirecektir.
Netice olarak diyebiliriz ki, inkâr, şirk, kötülükler, ilâhî vahye ve peygambere karşı çıkmalar, öteki âleme intikal ederek, bu dünyada bunIarın etrafında toplanıp dostluk kuranların bağlarını koparacak, birbirlerinden uzak düşürüp birbirinin hallerini soramaz hale getirecektir. Bu esastan hareket edersek diyebiliriz ki, tevhîd inancı, iyilikler, ilâhî vahye ve peygambere saygı duymak ve onların buyurduklarını yerine getirmek için bu dünyada dostluklar kuranın dostluğu öteki âlemde de devam edecektir. Bunların yani müminlerin kardeşliği ve dostluğu orada sürerken, bağları kopanlar derin pişmanlık duyacaklardır.
