*Ahlâk (a.i.Hulk’un Cem’i); Huy, tabiat. İnsanın davranış tarzı, tutum ve tavrı, bir cemiyette makbûl ve iyi sayılan davranış kuralları. Bu kural ve kâideleri inceliyen ilim. Ahlâkın kaynağı ve mâhiyyetini inceliyen felsefe. Filozoflar hangi hareketlerin iyi, hangilerinin kötü olduğu ve insanın neden ahlâk kâidelerine uyması gerektiği konusunda ortak bir fikre varamadılar. Kimi menfaati, kimi saadeti, kimi de vazîfeyi ahlâkın temeli saydı. İslâm ahlâkı ise ahlâkın temeli Allâh'ın emrine uygunluğu ve gâye olarak da Allâh rızasını almakla insanı şahsi veya içtimâi (toplumsal) bencillikten kurtarmıştır. Ahlâkı da cemiyetten cemiyete ve zamanla değişen keyfî ve tesadüfî kâideler yığını olmaktan çıkarıp Allâh'ın emirlerine uygunluğu esâs almakla, birlik ve beraberliği ve devamlılığı sağlamıştır.
*Hulk (a.i.c:ahlâk); 1-Huy. Ahlâk. Tabiat. Yaratılıştan olan haslet. Seciyye. Cibilliyet. 2-İnsanın doğuştan veya sonradan kazandığı rûhî ve zihnî hâller.
90/ el-Beled -11- Fakat o sarp yokuşu aşmaya çalışmadı. Böyle yaparak verilen nimetlerin şükrünü edâ etmedi.
12- Sarp yokuş, bilir misin nedir?
13- Sarp yokuş: bir köleyi, bir esiri hürriyetine kavuşturmaktır.
14- Kıtlık zamanında yemek yedirmektir.
15- Yakınlığı olan bir yetimi,
16- Ya da yeri yatak, (göğü yorgan yapan, barınacak hiçbir yeri olmayan) fakiri doyurmaktır.
17- Hem sarp yokuş: Gönülden îmân edip, birbirlerine sabır ve şefkat dersi vermek, sabır ve şefkat örneği olmaktır.
91/ eş-Şems -8-9- Ona hem kötülüğü, hem de ondan sakınma yolunu ilhâm edene yemin olsun ki: nefsini maddî ve mânevî kirlerden arındıran felâha erer.
10- Onu günahlarla örten ise ziyâna uğrar.
(Bkz: GÜZEL AHLÂK & KÖTÜ AHLÂK & TAKVÂ)
