2/ el-Bakara -189- Sana hilâllerden soruyorlar. De ki: Onlar insanlar için de, hac için de vakit ölçüleridir. Bununla beraber iyilik, evlere arkalarından gelmeniz değildir. Fakat iyiliğe eren, kötülükten korunan kimsedir. Evlere kapılarından gelin, ALLÂH’dan korkun ki, kurtuluşa eresiniz.
5/ el-Mâide -103- ALLÂH, ne "bahîre"yi, ne "sâibe"yi, ne "vasîle"yi ve ne de "hâm"ı meşrû kılmıştır! Fakat küfredenler, ALLÂH'a yalan iftira etmektedirler. Onların çoğunun akılları ermez.
-Câhiliye devri Arablarının kendilerine göre birtakım âdetleri ve inançları vardı. Onlar çoğu zaman bu âdet ve inançların ilâhî olduğunu, atalarından kendilerine mîras kaldığını iddiâ ederlerdi. Onların bu iddiâsı reddedilerek bu âyet nâzil olmuştur.
Bahîre; Bir dişi devedir ki, beş batın doğurup beşincisi erkek olursa, kulağını yarıp salıverirler ve ondan sonra artık ona ne binerler, ne sütünü sağarlar, ne de bir işte kullanırlardı.
Sâibe; Biri hastalandığında yada bir yakını gurbette kaldığında “eğer şifâ bulursam veya uzaktaki yakınım sâlimen gelirse, benim bu dişi devem sâibe olsun”der, bahîre gibi salıverirdi.
Vesîle; Koyunu dişi doğurursa kendilerine, erkek doğurursa da ilâhlarına ait kâbul edilirdi. Koyun biri dişi, diğeri erkek ikiz doğurunca buna “vesîle” derlerdi. Yani erkeği dişiye vasledip onu da kurban etmezlerdi.
Hâm; Bir erkek devenin dölünden on batın doğursa onu su ve otlak konusunda serbest bırakır (hiçbir sudan ve mer’adan men’etmezler) sırtına da binmezlerdi (ki Hâm’da budur).
İslâm, putperestlerin birçok âdetleri ve inançları arasında bu tür adamaları da kaldırıp yepyeni bir hayat nizâmı getirmiş ve insan aklına ışık tutan, gecesi gündüz kadar aydınlık olan ilâhî hükümleri koymuştur. Kur'ân da sözü edilen bu dört deve konusu sadece birer misâl olarak veriliyor ve genel bir kâide oluşturularak mü’minler uyarılıyor.
33/ el-Ahzâb -4- ALLÂH bir adam için içinde iki kalb yapmamıştır. Kendilerinden zıhâr yaptığınız eşlerinizi analarınız kılmamıştır. Evlatlıklarınızı da oğullarınız kılmamıştır. O sizin ağzınızdaki lafınızdır. ALLÂH ise hakk’kı söylüyor ve doğru yolu gösteriyor.
Zıhâr; devr-i cahiliyede bir adam karısına kızıp “sen bana anamın sırtı gibisin” der ve bu yüzden aralarında karı-koca ilişkisi kalmazdı. Cenâb-ı Hak bu âyetle bu çirkin âdeti kaldırmış daha insâni ve âdil hükümler koymuştur. O türlü söz sarfetmekten dolayı erkeğin kendi eşine dönmesinde bir sakınca olmadığını, ancak bunun için keffaret vermesi gerektiğini belirterek kadının vakar ve kişiliğinin zedelenmesini önlemiştir. (Asrın Kur’ân Tefsiri)
(Bkz: HAKK & BÂTIL & HAKİKAT)
